Keramisch bulletin 2017.

Uitlooggedrag van baksteengranulaten.

Om bouwproducten in Nederland te mogen toepassen moeten zij voor wat betreft hun uitlooggedrag op een aantal milieubelastende chemische componenten voldoen aan het Nederlandse Besluit Bodemkwaliteit. In de praktijk wordt hieraan voldaan via de zgn. NL-BsB certificering.

De basis voor deze certificering van bouwkeramiek wordt gelegd in het toetsen van hele producten door middel van een (verkorte) diffusieproef.

Het toetsen en declareren van dit uitlooggedrag van gevaarlijke stoffen op deze wijze, volgt ook uit de regelgeving vanuit Europa ten aanzien van bouwproducten, vastgelegd in de CPR (‘Construction Products Regulation’). De diffusieproef voor vormgegeven producten zoals die in Nederland gangbaar is, zal bijna ongewijzigd ook de Europese proefmethode worden.

Een uitvloeisel van de CPR zal zijn dat voor wat betreft vormgegeven bouwmaterialen er ook een declaratie zal moeten gaan plaatsvinden ten aanzien van de uitloging van gevaarlijke stoffen van dit product in zijn afvalstadium. Dit kan er toe leiden dat bouwkeramiek ook als granulaat zal moeten worden beproefd op het uitlooggedrag. Het testen van granulaten gebeurt aan de hand van een kolomproef. Er zijn kolomproeven genormeerd in Duitsland en Nederland, en er wordt ook gewerkt aan een Europees genormeerde kolomproef waarna de Duitse en Nederlandse proeven zullen vervallen. Deze proeven zijn niet volledig hetzelfde.

Bij een kolomproef wordt een granulair materiaal in een kolom gebracht en verzadigd met water. Vervolgens wordt er een opwaartse stroom van water door het materiaal op gang gebracht. De vrijgekomen verontreinigingen spoelen mee met het water en worden als eluaten in 7 stappen (fracties) opgevangen en geanalyseerd. 

In opdracht van de Europese branchevereniging van producenten van bakstenen en dakpannen TBE, heeft TCKI een vergelijkend onderzoek uitgevoerd naar het uitlooggedrag van baksteengranulaten met verschillende korrelgrootteverdeling door middel van kolomproeven conform de Nederlandse, Duitse en Europese norm. 

Gebleken is dat de verschillende testmethoden nauwelijks leiden tot verschillen in de gemeten uitloging uit de producten. Voor een paar componenten wordt wel vastgesteld dat de gevonden waarden dicht in de buurt komen van grenswaarden die in Nederland aan bouwgranulaten worden gesteld.

De ervaring van TCKI, nu ook op deze uitloogproeven, zal worden ingezet om de Europese keramische industrie en ook individuele fabrikanten verder te ondersteunen. Er zal nog wel aanvullend onderzoek moeten plaatsvinden om een breder beeld te krijgen voor veel meer productsoorten.